لوله بدون درز چیست؟
لوله های بدون درز (seamless pipes) که با نام مانیسمان نیز شناخته می شوند، به دلیل نداشتن درز، دارای استحکام بالایی هستند و به طور گسترده ای در انواع صنایعی که با سیستم های لوله کشی سر و کار دارند مانند صنعت نفت و گاز یا پتروشیمی استفاده می شوند. البته این مدل لوله ها علاوه بر انتقال سیالاتی مثل گاز یا آب، برای انتقال پودر و ذرات جامد نیز مورد استفاده قرار می گیرند.
شیوه های گوناگونی برای ساخت لوله ها وجود دارد که متداول ترین آنها استفاده از جوشکاری است به طوری که دو سر یک ورق را به یکدیگر نزدیک می کنند و آنها را به هم جوش می دهند. نام این لوله ها درز جوش دار است زیرا حین انجام فرایند جوشکاری، درز حاصل از آن روی لوله باقی می ماند.
لوله بدون درز چیست؟
لوله های فولادی بدون درز اما به روشی ساخته می شوند که هیچ درز جوشی روی آنها وجود نداشته باشد. روش کار به این صورت است که با استفاده شمش فولادی و حرارت دادن به آن، فولاد مذاب را در قالب های مخصوص می ریزند تا به شکل یک لوله تو خالی در بیاید. در نهایت با توجه به استاندارد لوله های فولادی بدون درز، آنها را به ابعاد و اندازه های مورد نظر در می آورند.
لوله های فولادی مانیسمان دارای برتری هایی مانند استحکام مکانیکی بالا نسبت به لوله های درز جوش دار هستند زیرا همان طور که پیش تر گفتیم، بدون درز و با استفاده از شمش فولادی یکپارچه تولید می شوند. بر اساس استاندارد لوله های فولادی بدون درز نیز، مقاومت خمشی و پیچشی لوله های مانیسمان بهتر از لوله های درزدار است و به همین دلیل برای ساخت قطعاتی مانند لوله نفت، داربست فولادی، شفت انتقال خودرو و … مورد استفاده قرار گرفته می شوند.
این لوله های فولادی هم مثل دیگر قطعات فولادی، استانداردهای خاصی دارند که توصیه می شود سازندگان از آنها پیروی کنند. در ادامه مقاله استاندارد لوله های فولادی بدون درز را به صورت جدول استاندارد لوله های بدون درز بررسی خواهیم کرد.
استاندارد لوله های فولادی بدون درز
- استاندارد API: کاربرد استاندارد API بیشتر برای صنایع نفت و گاز است زیرا در لوله ها مواد خطرناک و اشتعال پذیر منتقل می شود. ریسک ناپذیری و دقت بالای این استاندارد باعث شده تا برای لوله های فولادی بدون درز کاربردی باشد. استاندارد API سعی کرده که موارد ایمنی را رعایت کند و روی ابعاد خاصی متمرکز نیست.
- اتصال سریع پنوماتیک
- اتصال فشاری پنوماتیک
- اتصالات تبدیلی فلنج
- اتصالات متریک
- پوسته پرسی شیلنگ
جدول استاندارد لوله های بدون درز API
اسم محصول | استاندارد | گرید | ابعاد بر حسب میلیمتر |
لوله سازی | API 5CT | K55, L80, J55, H40, N80 | 48.3~114.3 * 3.2~16 |
کیسینگ | API 5L | X42, X52, X46, PSL1, PSL2 | 10.3~1200 * 1~120 |
کیسینگ | API 5CT | K55, L80, J55, N80, P110 | 114~219 * 5.2~22.2 |
- استاندارد ASTM: تمرکز این استاندارد بیشتر روی آلیاژ لوله بدون درز است و برای کاربرد ها و صنایع گوناگون، انواع لوله ها را ارائه می دهد. در واقع استاندارد ASTM شامل ۱۲۰۰۰ استاندارد متفاوت است که حدود ۱۰۰ مورد آن به لوله های بدون درز مربوط می شود.
جدول استاندارد لوله های بدون درز ASTM
اسم محصول | استاندارد | گرید | ابعاد بر حسب میلیمتر |
فولادی کربنی برای سرویس دما بالا | ASTM A106 | GR.C, GR.B | 1~150 * 10.3~1200 |
فولادی کربنی برای بویلر فشار بالا | ASTM A192 | Low carbon steel | 1~36 * 10.3~426 |
فولادی کربن متوسط برای دیگ بخار | ASTM A210 | GR.C, A1 | 1~36 * 10.3~426 |
فولادی کربنی برای لوله مکانیکی | ASTM A333 | GR.8, GR.9, GR.3, GR.6 | SCH20-XXS * 1.4~42 |
فولاد کربنی جوش و شکل داده شده | ASTM A500 | GR.A, B, C, D | 10.3~820 * 0.8~75 |
فولادی آلیاژی فریتی برای سرویس دما بالا | ASTM A335 | P1, P2, P11, P12, P15, P22, P91, P92, P122 | SCH20-XXS * 1.4~42 |
فولادی سیاه با پوشش روی گرم | ASTM A53 | GR.A, B, C | 1~150 * 0.3~1200 |
فولادی کم کربن کشش سرد برای مبدل حرارتی | ASTM A179 | Low carbon steel | 1~36 * 10.3~426 |
فولاد آلیاژی متوسط کشش سرد برای کندانسور | ASTM A199 | T22, T5 | 1~36 * 10.3~426 |
فولادی فریتی و آلیاژی آستنیتی | ASTM A213 | T5, T9, T11,T91, T22, T5b | 1~36 * 10.3~426 |
فولادی کربنی برای هیتر | ASTM A556 | B2, A2 | 1~36 * 10.3~426 |
فولادی جوش داده شده برای ستون بندی | ASTM A252 | GR 1, 2, 3 | 6~20 NPS |
- استاندارد DIN: این استاندارد، نتیجه کارشناسی اتحادیه اروپاست و نوعی استاندارد باز به حساب می آید یعنی هر کسی میتواند با توجه به تجربیاتش استاندارد جدیدی در آن تعریف کند. لازم به ذکر است که در استاندارد DIN ابعاد لوله دارای اهمیت بالایی است.
جدول استاندارد لوله های بدون درزDIN
اسم محصول | استاندارد | گرید | ابعاد بر حسب میلیمتر |
فولادی غیرآلیاژی | DIN 1629 | ST52, ST44, ST37 | 1.8~120 * 13.5~762 |
مدار سوخت، سیستم قدرت هیدرولیک و … | EN 10305 | ST33.2 | 1.8~4.85 * 13.5~165.1 |
فولادی | DIN 2440 | ST33.2 | 1.8~4.85 * 13.5~165.1 |
فولادی برای دمای بالا | DIN 17175 | STB410, STB510, STPL340, WB36, ST35.8, ST45.8 | 1~120 * 10~762 |
فولادی تحت فشار | EN 10216 | 16Mo3, P235GH TC1 & TC2 | 0.5~8 * 4~60 |
فولادی برای خودرو | DIN 2391 | ST52, ST45, ST35 | 0.5~8 * 4~ |