نحوه انتخاب و تنظیم بوستر پمپ آتش نشانی برای عملکرد بی وقفه در بحران ها
در هر ساختمان، کارخانه یا برج تجاری، سیستم اطفاء حریق نقشی مهم در حفظ جان و مال انسان ها دارد. قلب تپنده این سیستم، بوستر پمپ آتش نشانی است؛ تجهیزی که با ایجاد فشار کافی در شبکه لوله ها، آب را در سریع ترین زمان ممکن به نازل ها و اسپرینکلر ها می رساند. با این حال، بیشتر خرابی ها یا عملکرد ناقص سیستم های اطفاء حریق در زمان بحران، به خاطرانتخاب اشتباه یا تنظیم نادرست بوستر پمپ رخ می دهد. در شرایط بحرانی مثل آتش سوزی، عملکرد سریع و بی وقفه این دستگاه اهمیت زیادی دارد.
انتخاب درست ظرفیت پمپ، نوع کنترل و تنظیم فشار سیستم می تواند تفاوت میان مهار به موقع حریق و گسترش آن باشد. بوستر پمپ آتش‌نشانی عموماً از جنس استیل ضد زنگ، فولاد، چدن یا نیکل – آلومینیوم برنز ساخته می‌شود و دارای قطعات مکانیکی و الکتریکی می باشد که بیشتر برای افزایش فشار آب و ایجاد جریان قوی استفاده می شود.
آشنایی با عملکرد بوستر پمپ آتش نشانی
بوستر پمپ آتش نشانی چیست؟
بوستر پمپ آتش نشانی مجموعه ای از یک یا چند پمپ، تابلو کنترل، شیرآلات و سیستم های حفاظتی است که با هدف تأمین فشار و دبی مورد نیاز برای شبکه اطفاء حریق طراحی می شود. این بوستر پمپ معمولاً شامل سه نوع اصلی اند:
پمپ اصلی (Main Pump): وظیفه تأمین جریان اصلی آب در زمان حریق را دارد.
پمپ جاکی (Jockey Pump): جهت حفظ فشار ثابت در سیستم در شرایط عادی کار می کند تا پمپ اصلی بی دلیل روشن نشود.
پمپ رزرو یا دیزل پمپ: برای شرایط اضطراری که برق قطع است، استفاده می شود.
ترکیب درست این پمپ ها، به همراه تابلو کنترل اتوماتیک، باعث می شود سیستم حتی در زمان قطع برق یا افت فشار شدید هم بی وقفه کار کند.
اصول انتخاب بوستر پمپ آتش نشانی
تعیین دقیق دبی و هد (Flow & Head)
اولین و مهم ترین گام در انتخاب این دستگاه، محاسبه دقیق دبی (میزان جریان آب بر حسب لیتر بر دقیقه یا m³/h) و هد (ارتفاع پمپاژ بر حسب متر ستون آب) است.
دبی معمولاً بر اساس تعداد نازل ها و نوع سیستم اطفاء (اسپرینکلر، هیدرانت یا مانیتور آتش نشانی) تعیین می شود. هد هم باید بر اساس بیشترین ارتفاع ساختمان + افت فشار در مسیر + فشار نازل خروجی محاسبه شود.
نکته: در سیستم های بلند مرتبه، حداقل فشار خروجی باید بین ۶ تا ۸ بار باشد تا آب به طبقات بالایی برسد.
انتخاب نوع بوستر پمپ آتش نشانی بر اساس کاربرد
بوستر پمپ های آتش نشانی ممکن است از نوع سانتریفیوژ افقی (End Suction) یا پمپ های عمودی طبقاتی (Vertical Multistage) باشند.
مدل های افقی برای دبی بالا و فشار متوسط مناسب اند.
مدل های عمودی برای فضا های محدود و فشار زیاد مناسب هستند.
در پروژه های صنعتی بزرگ، معمولاً از بوستر پمپ دو یا سه پمپه استفاده می شود تا در صورت خرابی یکی از پمپ ها، سایر پمپ ها همچنان سیستم را فعال نگه دارند.
انتخاب الکتروموتور و منبع تغذیه
هر بوستر پمپ باید مجهز به الکتروموتور قدرتمند و قابل اطمینان باشد. برند هایی مثل موتوژن، زیمنس یا جمکو انتخاب های مطمئنی هستند. در سیستم های ضروری، بهتر است پمپ اصلی با برق سه فاز و پمپ رزرو با موتور دیزلی کار کند تا در زمان قطع برق، فشار آب دچار افت نشود.
تابلو کنترل و سیستم فرمان
تابلو برق بوستر پمپ باید امکان اتوماتیک، دستی و اضطراری (Auto/Manual/Emergency) را داشته باشد. سیستم فرمان معمولاً شامل پرشر سوئیچ، کنترل فاز، تایمر تاخیر و آلارم های هشدار دهنده است. انتخاب تابلو هوشمند با PLC می تواند عملکرد سیستم را پایدار تر کند.
استاندارد ها و گواهینامه ها
در انتخاب بوستر پمپ آتش نشانی باید به تطابق آن با استاندارد های جهانی توجه شود، از جمله:
NFPA 20 (استاندارد انجمن ملی آتش نشانی آمریکا)
UL Listed / FM Approved (برای اطمینان از ایمنی و کیفیت)
پمپ های بدون این استاندارد ها ممکن است در شرایط واقعی حریق عملکرد مطلوبی نداشته باشند.